Mỹ khoanh tay đứng xem cuộc đấu Thiệu-Kỳ
Hiến pháp của nước cộng hòa nam Việt Nam thứ hai có hiệu lực vào 1/4/1967 và cuộc bầu cử quốc gia sẽ diễn ra vào mùa thu. Cũng năm 1967, ông Ellsworth Bunker, 73 tuổi, đảm nhiệm vị trí đại sứ Mỹ tại Việt Nam. Vào tháng 2, CIA đề nghị với Kỳ rằng ông ta nên tổ chức một mặt trận thống nhất nhằm huy động cử tri ủng hộ Kỳ trong cuộc bầu cử tổng thống. Bunker ủng hộ Thiệu nhưng Washington quyết định giữ vị trí trung lập giữa các đối thủ chính. Trên thực tế, người Mỹ đã đứng ngoài quan sát cuộc đấu của Kỳ và Thiệu trong việc tranh giành sự ủng hộ của những tướng lĩnh của họ.
Người thân tín của Kỳ, tướng Loan, đã tới Washington vào tháng 5 và nói thẳng rằng ông ta không thấy có lý do gì để không khai thác bộ máy chính phủ nhằm giúp Kỳ trở thành tổng thống. Cơ quan đầu não của CIA không mấy quan tâm đến điều này. Còn tại Sài Gòn, Mỹ cố gắng để không để lộ ra là họ thích Thiệu hay Kỳ.
Đại sứ Ellsworth Bunker tới Sài Gòn gần 2 tuần sau khi Thủ tướng Nguyễn Cao Kỳ tuyên bố tranh cử tổng thống vào ngày 12/5. Bunker ngay lập tức yêu cầu CIA giúp đỡ đảm bảo một cuộc bầu cử công bằng và tránh những xích mích trong quân đội nam Việt Nam còn Mỹ thì tiếp tục giữ thái độ trung lập. Trong lúc đó, tướng Loan lại gây rắc rối khi cố gắng dùng mọi người lực của chính phủ để thúc đẩy cho cuộc đua của Kỳ. Washington và phái đoàn Mỹ ở Sài Gòn đã yêu cầu Russ Mille, một quan chức CIA tại Việt Nam, gặp trực tiếp Kỳ để ngăn cản kiểu chiến dịch “quá khích” này. George Carver, một quan chức Mỹ cho rằng những hoạt động của Loan là một hội chứng cho thấy sự ốm yếu về chính trị của chính quyền Sài Gòn.
Miller gặp Kỳ vào ngày 21/6. Kỳ thừa nhận những hoạt động không mấy tốt đẹp của Loan và cho biết ông ta dự định loại Loan khỏi chức Tư lệnh dịch vụ An ninh quân đội và không cho ông ta tham gia vào chiến dịch tranh cử. Kỳ cũng đề xuất sẽ tập hợp tất cả những quan chức tỉnh, địa phương lại và yêu cầu họ chống lại bất cứ hoạt động tranh cử “quá khích” nào nhân danh Kỳ. Kỳ đã không biết rằng hai phụ tá của ông , những người đưa ra đề xuất này, trước đó đã được CIA tư vấn trước về đề xuất đó. Và Kỳ đã thản nhiên công bố đề xuất đó như là sáng kiến của mình. Sau sự việc này, đại sứ Mỹ tại miền Nam việt Nam rất phấn khởi và cho rằng sẽ sử dụng “dịch vụ tư vấn” của CIA như một kênh hữu hiệu để tư vấn các vấn đề của Mỹ cho Kỳ.
Một quyết định bất ngờ
Đại sứ Bunker lẽ ra sẽ xúc tiến các hoạt động ủng hộ của Mỹ dành cho Kỳ nhưng lại buộc phải tuân thủ quyết định của Washington là giới hạn các liên lạc của phái đoàn Mỹ với Kỳ để thúc đẩy một chiến dịch tranh cử trung thực. Bunker cho rằng Kỳ sẽ thắng, cho dù Thiệu có quyết tâm tham gia cuộc đua đi nữa.
Nhưng niềm tin này đã bị loại bỏ vào ngày 30/6, sau 2 ngày họp maraton của hơn 50 lãnh đạo quân sự cấp cao của chính quyền Sài Gòn, Kỳ đã đột ngột chấp nhận vị trí thứ hai trong danh sách ứng cử Thiệu-Kỳ. Các quan chức ở trụ sở chính của CIA đã tỏ ra thất vọng rằng dù CIA ở Việt Nam có những mối liên hệ chắc chắn trong quân đội, nhưng trên thực tế, giới quân sự Việt Nam vẫn có thể “tạo ra sự ngạc nhiên”. Nhưng ít nhất quyết định của Kỳ kết thúc một phiên họp đầy bất đồng mà kết quả của nó thì khó ai mà đoán được. Miller nhớ rằng lý do rút khỏi vị trí hàng đầu của Kỳ lúc đó rất mù mờ và thiếu thuyết phục cho dù ông ta cho đó là những đóng góp vì lợi ích quốc gia.
Dù sao, Kỳ cũng cho rằng ông ta không từ bỏ quyền lực thực sự. Vào ngày 2/7, ông khẳng định với Miller rằng Thiệu đã đồng ý giữ vai trò đầu tàu, còn Kỳ “có quyền lực rộng rãi trong chính phủ mới như thể Kỳ mới là tổng thống trên thực tế”. CIA dường như không tìm hiểu xem tại sao Kỳ lại có thái độ bất thường là quyết định từ bỏ vị trí cao nhất trong khi ông ta cho rằng mình đủ mạnh để có thể khống chế Thiệu. Miller sau đó đã nhớ rằng ông ta nhận ra vấn đề này chỉ sau khi cuộc bầu cử diễn ra vào tháng 9. Washington có vẻ như đã coi những tuyên bố của Kỳ là mang tính hình thức, còn quan chức ở cơ quan đầu não CIA chỉ hỏi về bối cảnh của những tuyên bố của Kỳ. CIA tại Việt Nam đã trả lời rằng Miller chỉ lắng nghe, rằng Kỳ không đòi hỏi sự xác nhận nào hay đưa ra bình luận gì về sự thỏa hiệp với Thiệu”.
Thiệu và Kỳ gặp phải những đối thủ đáng gờm ở phe dân sự. Sợ rằng sẽ có bất ổn từ một chính quyền dân sự yếu kém, Mỹ muốn phe quân sự thắng. Nhưng họ cũng muốn Thiệu và Kỳ tránh những hoạt động bất hợp pháp có thể làm tổn hại tới uy tín của cuộc bầu cử. Đại sứ Bunker đã gửi cho Washington một bản đề xuất đề nghị chính phủ không ủng hộ phe quân sự nhưng giữ cho hoạt động của họ phù hợp với Mỹ. Kỳ đã đề nghị Miller giúp ông ta gặp một quan chức chiến dịch có tên Nguyễn Xuân Phong, một Bộ trưởng chính sách xã hội và tốt nghiệp ở Oxford. Miller đã giúp Kỳ gặp Phong và bắt đầu những nỗ lực của CIA trong việc gây ảnh hưởng lên chiến dịch tranh cử.
CIA muốn chi tiền cho các tổ chức tôn giáo và nhóm chính trị thân Thiệu và Kỳ nhưng Washington phản đối việc này. Ngoại trưởng Mỹ đã đánh điện cho Bunker, yêu cầu ông này thiết lập quan hệ gần gũi với Thiệu trong khi vẫn khuyến khích CIA tư vấn cho Kỳ để đảm bảo rằng Thiệu và Kỳ sẽ hiểu rõ về vai trò của họ trong và sau cuộc bầu cử.
Trang Chính 
Tìm kiếm 
Đăng ký 
Đăng Nhập 
Đến từ
Nghề Nghiệp 
Tiêu đề: CIA giải mật: Lá bài Nguyễn Cao Kỳ thật khó lường (II) 
Calendar